Çin, Kuşak ve Yol Girişimi’nden çekilen Panama’yı protesto etti

Çin, Kuşak ve Yol Girişimi’nden ayrılma kararı nedeniyle Panama’yı diplomatik kanallardan protesto ettiğini bildirdi.

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Dışişleri Bakan Yardımcısı Cao Cıyüen, Panama’nın Pekin Büyükelçisi Miguel Humberto Lecaro Barcenas‘ı bakanlığa çağırdı.

Bakan Yardımcısı Cao, Büyükelçi Lecaro’ya, iki ülke arasında Kuşak ve Yol Girişimi için imzalanan işbirliği mutabakatını yenilememe kararı nedeniyle derin üzüntü duyduklarını ve Panama’yı protesto ettiklerini belirtti.

Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde Çin ve Panama arasındaki pragmatik işbirliğinin çok sayıda sektörde hızla geliştiği ve bir dizi verimli sonuç üreterek Panama ve halkına fayda sağladığını kaydeden Cao, “Kuşak ve Yol Girişimi’nin seyrini değiştirmeye yönelik her çaba, Çin ve Panama halklarının beklentilerine karşıdır ve Panama’nın hayati çıkarları ile uyuşmamaktadır” dedi.

Cao, Çin’in Panama’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu, büyüklüğüne bakılmaksızın tüm ülkelerin eşitliğini, karşılıklı saygıyı ve taahhütlere bağlılığı savunduğunu vurguladı.

“Çin-Panama ilişkileri üçüncü bir tarafın müdahalesiyle bozulmamalı”

Çin’in, ABD’nin, tehdit ve baskı yoluyla Çin-Panama ilişkilerinin altını oymasına, Kuşak ve Yol işbirliğini itibarsızlaştırmasına karşı olduğunun altını çizen Cao, “Çin-Panama ilişkileri asla üçüncü bir tarafı hedef almıyor ve üçüncü bir tarafın müdahalesiyle bozulmamalı” ifadesini kullandı.

Cao, Panama’nın dış müdahalelerin etkisinden kurtulup ikili ilişkilerin genel durumunu ve iki ülke halklarının uzun dönemli çıkarlarını göz önüne alarak doğru kararı vereceğini umduklarını belirtti.

Çin’in açıklamasında, Lecaro’nun da Panama’nın Çin ile ilişkisine değer verdiğini ve durumu derhal hükümetine rapor edeceğini söylediği aktarıldı.

Panama, Kuşak ve Yol’dan ayrılacağını bildirmişti

Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, dün ülkesinin Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nden resmen ayrılacağını duyurmuştu. Mulino, Panama’nın Pekin Büyükelçisi’nin, anlaşmada belirtildiği üzere iptalin 90 gün önceden duyurulması için ilgili belgeyi Çin’e sunduğunu söylemişti.

Kararın tamamen kendisine ait olduğunu vurgulayan Mulino, “O dönemde Çin ile bu anlaşmayı imzalayanların neye güvenerek böyle bir adım attığını bilmiyorum. Bunca yıldır Panama’ya ne gibi harika şeyler getirdi? Kuşak ve Yol Girişimi ülkeye ne kazandırdı?” ifadelerini kullanmıştı.

Taraflar arasındaki mutabakat mektubuna göre anlaşma, her üç yılda bir otomatik yenileniyor. Bir sonraki yenileme 2026 yılı için planlanıyordu ancak taraflardan biri, üç ay önceden bildirimde bulunmak koşuluyla anlaşmayı feshedebiliyor.

Trump’ın “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor” iddiası

ABD tarafından 1914’te inşa edilen, Atlantik Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na Orta Amerika’dan geçiş sağlayan Panama Kanalı, 1999’a dek ABD tarafından kontrol edilmişti.

ABD ile Panama arasında 1977’de egemenliğin devri için imzalanan anlaşmada taraflar, kanalın “kalıcı tarafsız uluslararası su yolu” olması ve tüm ülkelerin gemilerinin geçişine açık olması konusunda mutabakata varmıştı.

Panama ile yapılan anlaşma, ABD’ye kanalın çevresinde erişimi ve güvenliği güvenceye alma hakkı tanıdığından Trump, Çin’in bölgedeki varlığını bu hakkın ihlali olarak görüyor.

Trump, Çinli şirketlerin kanal ve çevresindeki bazı tesislerin yapımını ve işletmesini üstlenmesinin sahipliğin devri anlamına geldiğini iddia ederek “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor. Biz onu Çin’e verdik, Panama’ya vermedik ve şimdi geri alacağız” ifadelerini kullanmıştı.

Çin’in Panama Kanalı’ndaki varlığı

Pekin’in kanal ve çevresindeki doğrudan etkisi, devlete ait Çin Liman Mühedislik Şirketinin 2018’de kanalda bir köprünün inşası için aldığı ihaleyle başlamıştı.

Merkezi Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde bulunan Hutchinson Ports liman şirketi de 2021’de kanalın Atlantik ve Pasifik çıkışındaki iki limanın işletmesini üstlenmişti.

Rubio’nun Panama ziyareti

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 2 Şubat’ta Panama’yı ziyaret etmiş ve Çin’in kanal üzerindeki etkisinin azaltılması gerektiğini, aksi takdirde “gerekli önlemleri” alınacakları uyarısında bulunmuştu.

Mulino ise “Panama Kanalı’nın egemenliği tartışmaya kapalı” diyerek Panama’nın 2017’de Çin ile imzaladığı Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki mutabakat anlaşmasını yenilemeyeceğini Rubio’ya iletmişti. (AA)